ابزار هدایت به بالای صفحه

 سالانه حدود یک میلیون ایرانی برای انجام مناسک عمره مفرده و حج تمتع به عربستان سعودی سفر می کنند و این تنها یکی از حوزه های مهم تعامل میان مردم ایران و مردم عربستان در کنار حجم قابل توجه مبادلات اقتصادی میان شهروندان دو کشور است. اما این رابطه تاریخی با توجه به عملکرد نامطلوب رژیم سعودی در عربستان همواره مورد تهدید قرار گرفته است.​

کشتار حجاج ایرانی

شاید مهمترین خاطره ناخوشایند مردم ایران از نظام سیاسی سعودی در سالهای پس از انقلاب جنایت بدیهی دولت عربستان در ۱۳۶۶ علیه حجاج ایرانی خانه خدا است. در ۹ مرداد سال ۶۶ نیروهای نظامی سعودی به تظاهرات حجاج بیت الله الحرام علیه آمریکا و اسرائیل حمله کردند که در خلال آن ۴۰۲ نفر کشته شدند که ۲۷۵ نفر از آنان زائران ایرانی بودند. این رخداد علاوه بر اینکه به بروز بحران در روابط دو کشور منجر شد، خاطره ای بسیار تلخ را از دولت سعودی در ذهن ایرانیان به جای گذاشت.

خصومت ورزی با ابزار حج

این اولین بار و آخرین باری نبوده است که رژیم سعودی با کینه و بغض نسبت به مردم ایران، عمل کرده است. در واقع تراژدی مراسم برائت از مشرکین دهه ۶۰ احتمالا اوج این کینه ورزی به حساب می آید. رویکردی که در سالهای بعد نیز با صورتهای مختلف علیه زوار ایرانی وجود داشته و حتی باعث بروز برخوردهایی میان مقامات دو کشور شده است.

محدودیت های آزار دهنده از جمله اقدامات رژیم سعود علیه زائران ایران در سالهای پس از انقلاب است. کسانی که حتی تنها یک بار به این کشور سفر کرده اند، به احتمال زیاد خاطرات تلخی از این دست برخوردها دارند. انگشت نگاری از زوار ایرانی طی سال های اخیر یکی از این رفتارهای نادرست است. اتفاقی برای اولین بار بعد از مدتها، در سال ۸۸ مجددا رخ داد و باعث اعتراض مقامات ایرانی و زائران خانه خدا شد. دولت عربستان اگر چه بعد از اعتراض ایران به این رویه خاتمه داد اما هر از چند گاهی و به بهانه های مختلف این برخورد همچنان صورت می گیرد.

علاوه بر این زائران ایرانی مطابق گزارشهای موجود در انجام برخی از اعمال عبادی خود به ویژه زیارت ائمه بقیع دچار محدودیت های قابل توجهی هستند. جلوگیری از همراه داشتن کتب ادعیه در سفر حج و بازجویی های غیر متداول که بعضا در یک فضای غیر منطقی و غیر قانونی رخ می دهد، از دیگر محدودیت های ایرانیها برای سفر به سرزمین وحی محسوب می شوند.

سال گذشته مسئولان سعودی با وجود امیدواری هایی که برای بهتر شدن رفتار ها با زائران ایرانی وجود داشت، در رفت و آمد پزشکان ایرانی و تیم های بهداشتی اختلال ایجاد کردند و سازمان حج و زیارت ایران با توجه به شیوع بیماری کرونا در این کشور با مشکلات جدی مواجه شد. در همان سال ۹۳، سعودی ها اعلام کردند از توزیع نشریه زائر که از سوی سازمان حج و زیارت میان زائران ایرانی همه ساله توزیع شده است، ممانعت به عمل خواهند آورد.

اعدام شهروندان ایرانی

ترویج وهابیت در میان زوار ایرانی و توهین به مقدسات شیعیان موضوعات دیگری اند که بارها موجب اعتراض زائران ایرانی شده است. اعتراضی که حتی برای برخی از زائران محکومیت و زندان در این کشور را به دنبال داشته است. دولت عربستان همچنین در سالهای گذشته اقدام به محاکمه و اعدام شهروندان ایرانی کرده است. این افراد عمدتا حجاجی بوده اند که از برخی قوانین سختگیرانه در این کشور اطلاع نداشته اند. این اقدامات دستگاه قضایی عربستان همواره مورد اعتراض ایران بوده است.

تعرض به زائران نوجوان ایرانی

اخیرا نیز موضوع تعرض به دو نوجوان ایرانی در فرودگاه جده مورد توجه رسانه ها قرار گرفته و موجی از اعتراضات را در میان مردم ایران بر انگیخته است.  بر اساس روایت معاون وزیر خارجه ایران، هفته دوم تعطیلات نوروز، به هنگام بازرسی از یک کاروان عمره ایرانی، مأموران متخلف مذکور به بهانه مشکوک‌شدن به دو نوجوان ایرانی، آنها را از بقیه جدا کرده و در بخش دیگری مورد بازرسی بدنی قرار دادند که در اثنای بازرسی، سایر افراد کاروان متوجه شدند که مأموران خاطی قصد آزار و اذیت جنسی آن دو نوجوان را داشته‌اند.

حمایت از قدرت های دیکتاتور منطقه

کشتار در یمن که مورد اعتراض شدید کشورمان قرار گرفته است و این روزها از مهمترین موضوعات مورد انزجار ملت ایران است.

عربستان سعودی از ۶ فروردین ماه، به یمن تجاوز کرده است. عربستان عملیاتی را تحت عنوان طوفان قاطعیت علیه یمن ترتیب داده که تا کنون محدود به عملیات هوایی بوده است. از زمان آغاز حملات هواپیماهای متجاوز به یمن تاکنون بیش از ۸۰۰ نفر از یمنی ها شهید شده اند. همچنین در موضوع بیداری اسلامی که به طور مشخص مورد حمایت ایران قرار داشت، عربستان در نقطه مقابل، محور جبهه تحجر عربی را تشکیل داد و با مداخله نظامی در بحرین و مداخلات امنیتی در دیگر کشورهای دایره بیداری اسلامی، به عنوان یکی از مهمترین موانع موفقیت خیزش های مردمی در جهان عرب، نقش آفرینی کرد. موضوع بحرین به واسطه کشتارها و شکنجه های وسیع، تا آنجا اعتراض مردم ایران را بر انگیخت که این دست اعتراضها به استادیوم های جام باشگاه های آسیا کشیده شد و تماشاگران ایرانی تلاش کردند تا از ظرفیت فوتبال برای اعتراض به عربستان سعودی استفاده کنند.

حراج نفت برای مقابله با ایران

ایران و عربستان سعودی هر دو از تولیدکنندگان عمده نفت در جهان هستند و به تبع این ویژگی در طول دوران اهمیت یافتن نفت در سیاست بین الملل، میان دو کشور رقابت های قابل توجهی در جریان بوده است. تفاوت راهبرد انرژی در عربستان همراه با بازار های مشترک باعث شده تا در دهه های اخیر اختلافات قابل توجهی میان عربستان و ایران وجود داشته باشد. عربستان همچنین در جریان تحریم نفت ایران، با افزایش تولید خود تلاش کرد تا از توان اثر گذاری نفت به عنوان یک ابزار اعمال فشار به غرب، برای ایران بکاهد.

مسئله پرونده هسته ای نیز موضوع دیگری است که نگاه منفی مردم ایران به حکومت سعودی را طی سال های اخیر تشدید کرده است. مقامات سعودی در موضعگیری هایی آشکار علیه برنامه هسته ای ایران از یک سو و مذاکرات ایران با ۵+۱ در این زمینه از سوی دیگر، نشان دادند که تا چه میزان با پیشرفت و توسعه همسایه قدرتمند شمالی خود، بیمناک اند. رویکردی که دولت سعودی و لابی عربی در ایالات متحده را یک بار دیگر دربرابر ملت ایران قرار داد.

مقابله سیاسی با دیپلماسی ایرانی

علاوه بر برخوردهای مستقیم حکومت عربستان با مردم ایران، مواضع این کشور در قبال موضوعاتی مانند پرونده هسته ای ایران، بیداری اسلامی و به طور کلی موضوعات منطقه ای و بین المللی، زاویه دیگری از خصومت پادشاهی سعودی با ایران است.

این رژیم در دو تجاوز رژیم صهیونیستی به غزه و جنگ ۳۳ روزه لبنان با وجود جایگاهی که در جهان اسلام از آن برخوردار است ترجیح داد همسویی کلی سیاست های خود با آمریکا را تغییر ندهد. سکوت مقامات سعودی در روز های ابتدایی جنگ اخیر در غزه نمایانگر روابط پنهان این دولت با رژیم صهیونیستی و آمریکاست. این نحو موضعگیری های مقامات سعودی بارها در راهپیمایی ها و گردهمایی ها در ایران مورد اعتراض مردم بوده و ایرانی ها به شیوه های مختلف از این دست مواضع عربستان ابراز انزجار کرده اند.