ابزار هدایت به بالای صفحه

طی روزهای اخیر، تحولات بسیار مهمی در منطقه خاورمیانه اتفاق افتاده که می‌تواند تأثیرات بسیار مهمی بر سرنوشت منطقه در بلندمدت داشته باشد. سقوط دولت یمن از یک سو و مرگ پادشاه عربستان از سوی دیگر، مهم‌ترین تحولات در این زمینه به شمار می‌روند. یک رسانه آمریکایی در تحلیلی به بررسی تأثیرات این روند بر منافع آمریکا در منطقه از یک سو و نفوذ ایران از سوی دیگر پرداخته است.

یک دیپلمات سابق آمریکایی که به خاندان آل سعود نزدیک است گفته، درگذشت پادشاه ۹۰ ساله سعودی و همچنین سقوط دولت مورد حمایت آمریکا در یمن، از دید واشنگتن «بد‌ترین سناریو» بوده، زیرا مانع دیگری را از سر راه توسعه نفوذ منطقه‌ای ایران برداشته است. به گفته وی، اکنون می‌توان نفوذ ایران را آشکارا در چهار پایتخت عربی مشاهده کرد: صنعا، بغداد، دمشق و بیروت.

فاکس نیوز اشاره می‌کند، پادشاه عربستان، یکی از مهم‌ترین اولویت‌های خود را مقابله با نفوذ ایران در منطقه قرار داده بود و در همین زمینه، گروه‌های سنی را در مقابل گروه‌های شیعه مورد حمایت ایران در کشورهای مختلف تقویت می‌کرد. البته این سیاست مثلا در لبنان نتوانسته بود موفق باشد و جلوی قدرت گیری حزب الله را بگیرد. از سوی دیگر، همین سیاست عربستان سعودی خود به افزایش افراط گرایی در منطقه منجر شد.

دنیس راس، دیپلمات سابق آمریکایی می‌گوید، اکنون و با مرگ عبدالله، سیاستمداران سعودی احتمالاً با احتیاط بیشتری با مسائل مربوط به ایران و همچنین سوریه برخورد خواهند کرد. در این زمینه به ویژه باید توجه داشت که گفته می‌شود، عبدالله در سال‌های آخیر زندگی خود به واسطه مجموعه‌ای از عوامل، از جمله خودداری دولت آمریکا از حمله به سوریه و برانداختن دولت اسد، با واشنگتن اختلافاتی پیدا کرده بود. از سوی دیگر، وی نظر بدبینانه‌ای نسبت به مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+ ۵ داشت و بر این باور بود که آمریکا می‌خواهد پشت عربستان را خالی کند.

افزون بر این، مرگ عبدالله می‌تواند سبب ایجاد خلأ قدرتی در ریاض شود که بزرگ‌تر از چیزی است که پیش از این تصور می‌شد. سلمان، جانشین وی، از مدتی پیش، مسئولیت‌های اداره کشور را بر عهده گرفته بود، ولی مقامات آمریکایی وی را یک رهبر قوی و قابل اتکا در نظر نمی‌گیرند و همین امر، این احتمال را پدید آورده که افراد دیگری از خاندان سلطنتی بتوانند فرصت قدرت یابی پیدا کنند.

هم اکنون یکی از نخستین و مهم‌ترین مسائل پیش روی پادشاه جدید عربستان، نحوه برخورد با وقایع جاری در یمن است؛ یعنی جایی که قدرت یابی روزافزون حوثی‌ها، به استعفای رئیس جمهور و دولت منجر شد. یکی دیگر از مسائل، نحوه تعامل با ائتلاف بین المللی تحت رهبری آمریکا برای مبارزه با داعش در عراق و سوریه است.

مسأله دیگر پیش روی سلمان، این است که آیا سیاست فعلی سعودی‌ها مبنی بر افزایش میزان تولید نفت ادامه پیدا خواهد کرد یا خیر؟ این افزایش در حالی اتفاق افتاده که طی ماه‌های اخیر، قیمت‌های جهانی نفت به طور فزاینده‌ای در حال کاهش بوده است.

به هر حال، مجموعه این عوامل، به عنوان چالش‌هایی در نظر گرفته می‌شود که از یک سو دشواری‌هایی جدی را در مقابل پادشاه جدید عربستان سعودی قرار داده و از سوی دیگر، با زمینه سازی برای افزایش نفوذ ایران در منطقه، آمریکا را نسبت به چشم انداز تأمین منافع خود در منطقه خاورمیانه نگران ساخته است.